Een bedrijf verkopen of overnemen kan op meerdere manieren. Soms gaat het om een volledige overdracht, soms om een gedeeltelijk belang, en in andere gevallen juist om een interne overname via management of familie. Elke vorm heeft zijn eigen dynamiek, juridische structuur en gevolgen voor de ondernemer. In dit artikel ontdek je de meest voorkomende overnamevormen, wanneer ze geschikt zijn en hoe je de juiste keuze maakt op basis van jouw doelen en toekomstplannen.
Volledige overname: de clean exit
Bij een volledige overname verkoopt de ondernemer 100% van de aandelen. De koper krijgt volledige zeggenschap, en de verkoper doet afstand van eigendom én verantwoordelijkheid. Dit is een van de meest voorkomende vormen in het MKB.
Het grote voordeel is de helderheid: de ondernemer ontvangt de afgesproken prijs, in een keer of via een gespreide betaling, bijvoorbeeld met een earn-out en kan zich volledig richten op de volgende stap in zijn leven. Voor veel ondernemers is dit het logische sluitstuk van hun ondernemerschap.
Voordelen van een volledige overname:
- Volledige uitbetaling van de verkoopprijs, in één keer of via een afgesproken structuur.
- Geen toekomstige betrokkenheid of verplichtingen.
- Juridisch overzichtelijk: alle aandelen gaan over naar één partij.
Deze vorm past vooral bij ondernemers die willen stoppen of afstand willen nemen van hun bedrijf zonder langdurige nazorg.
Gedeeltelijke overname: meerderheids- of minderheidsbelang
Niet elke overname betekent dat het hele bedrijf wordt verkocht. Bij een meerderheidsbelang (bijvoorbeeld 60%) krijgt de koper de zeggenschap, maar blijft de verkoper mede-aandeelhouder. Dit kan interessant zijn voor ondernemers die geleidelijk willen afbouwen, maar nog willen profiteren van toekomstige groei.
Een minderheidsbelang (bijvoorbeeld 20–40%) komt vaak voor bij groeibedrijven die kapitaal, kennis of netwerk zoeken, zonder direct de controle te verliezen. Het biedt flexibiliteit en kan een opstap zijn naar volledige verkoop in de toekomst.
Strategische koper of private equity?
De aard van de koper bepaalt in hoge mate hoe het overnameproces verloopt. Strategische kopers zijn vaak bedrijven in dezelfde of aanverwante sector, die via de overname marktaandeel willen vergroten of synergievoordelen willen behalen. Private-equitypartijen zijn investeerders die bedrijven kopen, professionaliseren en na enkele jaren met winst verkopen.
Belangrijke verschillen in aanpak:
- Strategische kopers: lange termijn focus, vaak bereid meer te betalen bij sterke strategische fit.
- Private equity: sturing op groei en margeverbetering, met een beoogde exit na 3–7 jaar.
Welke partij het beste past, hangt af van jouw doelen: wil je nog meebouwen aan de volgende fase of juist volledig loslaten?
Interne overname: MBO, MBI of familieopvolging
Niet elke overname komt van buitenaf. Soms zit de opvolger al in het bedrijf of in de familie.
- MBO (Management Buy-Out): het zittende management neemt de onderneming over, wat vaak zorgt voor continuïteit en behoud van bedrijfscultuur.
- MBI (Management Buy-In): een externe ondernemer koopt zich in en neemt de leiding, vaak met nieuwe ideeën en kapitaal.
- Familieopvolging: overdracht aan de volgende generatie, emotioneel waardevol maar vaak complex door fiscale regels en familieverhoudingen.
Deze vormen vragen om duidelijke afspraken over rolverdeling, financiering en overdrachtsvoorwaarden om conflicten te voorkomen.
IPO-alternatieven voor het MKB
Een beursgang is voor het MKB meestal te kostbaar en complex, maar er zijn alternatieven waarbij je kunt groeien én deels kunt cashen zonder naar de beurs te gaan. Denk aan een pre-exit, waarbij je eerst een meerderheidsbelang verkoopt en later de rest, of deelname aan een platformconstructie waarin meerdere bedrijven samenwerken aan groei (buy-and-buildstrategie). Ook verkoop aan private equity met een afgesproken exitmoment kan een interessant traject zijn.
Veelgestelde vragen
Wat is het verschil tussen een MBO en een MBI?
Bij een MBO neemt het huidige management de onderneming over, bij een MBI stapt een externe ondernemer in als nieuwe eigenaar én leidinggevende.
Wanneer kies je voor een gedeeltelijke overname?
Als je wilt afbouwen maar nog betrokken wilt blijven en wilt meedelen in toekomstige waardegroei.
Wat is beter: een strategische koper of private equity?
Dat hangt af van je doelen. Strategische kopers bieden vaak continuïteit, private equity richt zich op snelle waardecreatie.
Is familieopvolging eenvoudiger dan externe verkoop?
Niet per se. Het brengt vaak fiscale en emotionele uitdagingen met zich mee die het proces complex maken.
Overweeg je een overname? Laat je goed adviseren
Elke overnamevorm heeft zijn eigen juridische, fiscale en strategische implicaties. De juiste keuze hangt af van je persoonlijke doelen, je bedrijfssituatie en je toekomstplannen. Hogenhouck m&a begeleidt je bij het in kaart brengen van de opties, het vinden van de juiste partij en het structureren van de deal.
